سیدفرید قاسمی
حدود دو سده از چاپ نخستین کتاب فارسی در ایران و ۱۴۴ سال از گشایش اولین چلوکبابی در تهران می گذرد. ۱۶ سال پیش از تاسیس چلوکبابی، صنف کتابفروش در پایتخت به رسمیت شناخته شد که تاکنون یکصدوشصت سال پیشینه گسسته دارد. ۲۲دی ماه ۱۳۹۸ اما می خواهند «نکوداشت شصتمین سال تاسیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران» را بر مبنای اقوال جشن بگیرند!
در حالی که بر سر در«اتحادیه صنف چلوکباب و چلوخورش تهران» نوشته اند: «تاریخ تاسیس ۱۳۱۷» که با این حساب صنف چلوکبابی ۲۰ سال از صنف کتابفروش های تهران پیشینه دیرینه تری دارد! باید دانست روزگاری که صنف مستقل چلوکبابی ها در تهران وجود نداشت قدرتمندی تشکل کتابفروش های تهران زمانه قاجار به حدی رسید که در اولین دوره مجلس شورای ملی نماینده ای از این صنف به وکالت برگزیده شد. با سستی نشر کتاب ایرانی از جنگ جهانی اول تا اشغال کشور در آتش افروزی دوم به وسیله افزون خواهان دنیا، تشکل کتابفروش ها افول کرد. سال ۱۳۲۵ اما «اتحادیه صنف کتابفروشان» بار دیگر حیات خود را از سرگرفت. در خاطرات نصرالله سبوحی (۱۳۴۸-۱۲۸۸ ش) رئیس وقت اتحادیه می خوانیم: «... کتابفروشان تهران در سال ۱۳۲۵ به فکر افتادند که اتحادیه ای برای خود تشکیل دهند و در آن موقع که عده کتابفروشان از ۵۰ نفر تجاوز نمی کرد اتحادیه کتابفروشان به وجود آمد. بعد هر دو سال یک مرتبه انتخابات این صنف طبق آیین نامه اصناف تهران تجدید شد و آخرین انتخابات هم در آبان ماه ۱۳۳۶ انجام گرفت... البته روز به روز بر عده کتابفروشان تهران افزوده شده و امروز ۱۵۰ کتابفروشی در تهران وجود دارد که ۳۰ کتابفروش سالانه به طور متوسط هرماه دو کتاب چاپ می کنند...» (کتاب های ماه، س۲، ش۱، اردیبهشت ۱۳۳۷، ص۱۴). گویا دوستان بی توجه به یادداشت های نخستین رئیس اتحادیه، لغزش قلمی دومین رئیس اتحادیه (آشنایی با کتاب، ش۱، دی ۱۳۵۱، ص۹) که خود را «معاون دوره اول» و رئیس برآمده از «انتخابات دوم» دانسته، مبنای این تاریخ گزینی ناصواب قرار داده اند. البته دلیل های اصلی اینگونه پیشینه زدایی ها را می دانم اما نمی خواهم وارد جزئیات ملال آور شوم. همسایه های ایران تاریخ جعل می کنند و ما هنرمندانه برای هدف های پیدا و پنهان خط بطلان بر بخش هایی از تاریخ خودمان می کشیم تا اولین های خیالی بسازیم! به هر روی به جای «۶۰سالگی» باید یکصدوشصت سالگی تجمع کتابفروش های تهران را «جشن» بگیرند و بر سردر اتحادیه بنویسند: تاریخ نخستین تشکل نشر و کتاب تهران ۱۲۷۸قمری، سال تاسیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران ۱۳۲۵ خورشیدی.
http://www.iran-newspaper.com/Newspaper/Page/7217/1/528233/0
