كتاب «چندصد نام درياي خزر» به قلم عبدالرحمان عمادي منتشر شد.
به گزارش خبرنگار بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در معرفي «چندصد نام درياي خزر» عنوان شده است: کتاب «چندصد نام درياي خزر» دربردارنده‌ي صدها نامواژه از درياي خزر و گزارش هريک از آن‌ها بر پايه‌ي واژه‌شناسي و تاريخ و جغرافياي تاريخي و باورها و اسناد باستاني و مدارک موجود در فرهنگ ايران، شناسنامه‌اي است براي درياي خزر و ساکنان کناره و پيرامون اين دريا از گذشته تاکنون که سهم ايران و فرهنگ ايراني در آن از همه بيش‌تر و ريشه‌دارتر و نمايان‌تر نشان داده شده است.
عمادي در اين کتاب مدعي است که بيش از 90درصد اين نام‌ها ريشه‌ي ايراني دارند. از نظر فرهنگي، سابقه‌ي ايراني‌ها و حضور آن‌ها در كنار اين دريا بسيار بيش‌تر از ديگر مليت‌هاست، ضمن آن‌كه هر كدام از اين نام‌ها خودشان منشأ يك مقاله هستند. اين در حالي است كه تا به حال در منابعي مانند دايرةالمعارف بزرگ اسلامي بيش‌تر از 50 يا 60 نام براي درياي خزر ديده نشده است.
اين ايران‌شناس پيشكسوت در گفت‌وگو با ايسنا با بيان اين‌كه نامواژه‌ها لغاتي هستند كه اسم تلقي مي‌شوند، اظهار كرد: رويه‌ي من در نوشتن كتاب، استفاده از نامواژه‌ها است. بر مبناي اين رويه معتقدم اگر كسي معني اسم‌ها را به خوبي بشناسد، خود اسم‌ها و نام‌ها سرگذشت‌شان را بيان مي‌كنند.
او افزود: اما پژوهشگري كه بخواهد اين اسم‌ها را جمع‌آوري كند، بايد از تاريخ، زبان، جغرافيا، آداب و رسوم و اسناد استفاده كند تا اين‌كه به درستي مطلب بيان شود و براي كساني كه در اين رشته پژوهش مي‌كنند، قابل قبول باشد.
عمادي درباره‌ي مستندات اين كتاب توضيح داد: همه‌ي اين اسامي داراي سند هستند و هرچقدر كه توان من بوده است، بر آن‌ها شرح و گزارش نوشته‌ام. بخش وسيعي از آن‌ها از متون پهلوي گرفته شده است. اين دريا از گذشته‌هاي دور نام‌هاي بسياري داشته است و مردماني كه اطراف آن بوده‌اند، آن را به نام انتخابي خودشان مي‌ناميدند؛ همچنان‌كه برخي اوقات به نام‌هايي چون گيلان، طبرستان، آذربايجان، مازندران و غيره معروف بوده است.
او درباره‌ي ريشه‌ي كلمه‌ي خزر براي اين درياچه افزود: معتقدم كلمه‌ي خزر تركي نيست. اين كلمه در حقيقت كسر بوده كه خزر تلفظ مي‌شود و يادگار دوران كاستي‌ها است كه قديمي‌ترين مردمان ايران‌زمين هستند و در اصل، لغتي ايراني است كه در اين كتاب بيان شده است.
اين پژوهشگر پيشكسوت گفت: اين كتاب تا حدودي براي كساني كه پيرامون درياي خزر هستند، شناسنامه‌ي آن‌ها در پيوستگي با فرهنگ ايران است.
عمادي همچنين عنوان كرد: ديدگاه كتاب «چندصد نام درياي خزر» جنبه‌ي تاريخي، جغرافيايي و واژه‌شناسي دارد و به هيچ وجه دليلي براي مخالفت با نامواژه‌هاي اين كتاب نيست. در برخورد اول فكر مي‌كنيم كه تلفظ نامواژه‌ها جنبه‌ي بيگانه دارد؛ اما اگر خوب آن‌ها را بشناسيم، متوجه مي‌شويم كه نامواژه‌ها با فرهنگ ايران وابستگي كامل دارد و در نوشتن اين كتاب جنبه‌ي تبليغاتي، سياسي و انديشه‌ي خاص مدنظرم نبوده است.
او در پاسخ به اين پرسش كه آيا «چندصد نام درياي خزر» مورد توجه مخاطب قرار مي‌گيرد، گفت: كتاب «چندصد نام درياي خزر» كتابي پژوهشي است و براي كساني نوشته شده كه به موضوعات تاريخي و علمي علاقه‌مندند.
او در ادامه اظهار اميدواري كرد كه كتاب «چندصد نام درياي خزر» با دقت خوانده شود؛ چرا كه هر كدام از نامواژه‌هاي به كاررفته در اين كتاب مطالب ناگفته‌ي فراوان دارند، و مورد قبول واقع شود.
عمادي درباره‌ي ترجمه‌ي اين كتاب گفت: ترجمه‌ي كتاب مشتري و داوطلب مي‌خواهد و اين دست بنده نيست. بايد پرسيده شود آيا همسايه‌هاي درياي خزر علاقه‌مند هستند كه اين كتاب به زبان آن‌ها ترجمه شود و آيا متوليان امور فرهنگي ميل دارند اين كتاب را ترجمه كنند. اما به طور كلي، مؤلف هر كتابي را كه مي‌نويسد، دوست دارد براي كشورهاي ديگر هم ترجمه شود.
او با اشاره به اين‌كه بعضي‌ها معتقدند اطلاق نام درياي مازندران اشتباه است، افزود: نام درياي مازندران سابقه‌ي زيادي دارد و اعتقاد دارم اين نام از تاريخ بشر هم طولاني‌تر است و به دوران غارنشيني برمي‌گردد؛ اما هر عقيده‌اي براي من محترم است. هر كس كه در اين زمينه تحقيق مي‌كند، حتا اگر خلاف نظر من را داشته باشد، بايد به نظرش احترام گذاشت.
اين پژوهشگر در پايان بيان كرد: من در نهايت بي‌طرفي، حقوق ملي ايران را دنبال مي‌كنم و معتقدم اين وظيفه‌ي تك تك ما ايرانيان است.
كتاب «چندصد نام درياي خزر» در600 صفحه (گالينگور) با قيمت 15هزار تومان از سوي نشر آموت منتشر شده است.
پيش‌تر، پنج كتاب از عمادي در نشر آموت منتشر شده است: خوزستان در نامواژه هاي آن
آسمانکت (چند رسم مردمي)، لامداد (چند جستار از ايران)، دوازده گل بهاري (نگاهي به ادبيات ديلمي و طبري) و حمزه آذرک و هرون الرشيد (در آيينه دو نامه).
به زودي نيز كتاب‌هاي دوبيتي‌هاي پهلوي ديلمي و هون اوستا (ابزار و آلات موسيقي در ايران باستان) از اين ايران‌شناس پيشكسوت در نشر يادشده منتشر مي‌شود.
عبدالرحمن عمادي، حقوقدان، متولد بهمن 1304 خورشيدي در روستاي «اي ني» اشكور در خانواده‌اي از طايفه سادات ديلماني از نوادگان مشاهير ديلمي به دنيا آمد.
پس از تحصيل در مكتب‌خانه روستا، روانه رودسر، رشت و قزوين شد و تحصيلات متوسطه را در اين شهرها گذراند. او در زمان حكومت مصدق (1331) موفق به دريافت ليسانس قضايي از دانشگاه تهران شد.
عمادي هم‌زمان با وكالت به پژوهش در مباحث ايران‌شناسي روي آورد و بخشي از مقالاتش طي نيم قرن گذشته در مجلات معتبر منتشر شده‌اند.
* همین خبر در روزنامه «دنیای اقتصاد» و «فرهیختگان»
