آریامن احمدی (روزنامه آرمان): برخی رمان‌ها آینه تمام‌نمای نویسنده (و کشورش) محسوب می‌شود؛ رمان‌هایی که بازنمایی بخشی از فرهنگ، و روح و وجدان ملی آن کشور به شمار می‌آید، و بخشی از حافظه قومی/ملی است.
رمان «اندوه بلژیک» (ترجمه سامگیس زندی، نشر آموت) نیز از آن دست رمان‌هایی است که آینه تمام‌نمای میهن نویسنده –بلژیک- است یا به‌بیانی دیگر، نوعی حدیث نفس نویسنده به‌عنوان یک انسان در بند در میهن خویش. نام رمان برمی‌گردد به دوران کودکی هوگو کلاوس که به مدرسه شبانه‌روزی می‌رفته، و مادربزرگش به همین جهت به او لقب «اندوه بلژیک» داده بود، و همین نام بعدها در هیئتِ قهرمان یازده‌ساله رمان، «لویی» خود را نشان می‌دهد؛ لویی خاطراتش را از یک‌سال پیش از شروع جنگ دوم جهانی تا دوسال پس از پایان جنگ روایت می‌کند. این خاطره‌نگاری از روزگاری آغاز می‌شود که او در مدرسه شبانه‌روزی یک صومعه با سرپرستی راهبه‌ها زندگی و تحصیل می‌کند. با بالاگرفتن آتش جنگ، لویی به خانه برمی‌گردد و داستانش را با روایت خاطرات تک‌تک افراد خانواده پدری و مادری‌اش و ماجراهای همکاری تنگاتنگ‌شان با نازی‌ها ادامه می‌دهد. هوگو کلاوس (2008-1929) نویسنده رمان در این اثر که از قلمرو «باروک» می‌آید، زندگی انسان‌های خرده‌پا در فلاندر را در متن حوادث سرنوشت‌ساز تاریخی، در طی جنگ دوم جهانی و اشغال بلژیک توسط ارتش نازی (سال‌های 1939 تا 1947) نشان داده است. این اثر یک رمان ادبی‌تاریخی به زبان فلاندری -گویشی از زبان هلندی- است. قهرمان داستان پسر یازده‌ساله‌‌ای است به نام لویی سیناوه، که تمام اتفاقات و حوادث را با زبانی شاعرانه روایت می‌کند. از دریچه چشم همین پسربچه است که با تاریخ و روحیه مردم حاشیه‌نشین فلاندر آشنا می‌شویم. پدر راوی داستان، هنگام اشغال کشور توسط ارتش نازی، با نازی‌ها همکاری می‌کند، اما پس از پیروزی متفقین و آزادسازی فلاندر، از طرفداران سرسخت پادشاه بلژیک می‌شود. «اندوه بلژیک» همچون دیگر آثار کلاوس، بیانگر تنگناهای زندگی در روستاها و شهرستان‌های دورافتاده فلاندر و دورویی و پشت‌هم‌اندازی یک جامعه پدرسالار و سنتی است. «اندوه بلژیک» مشهورترین و برجسته‌ترین اثر كلاوس، در 1983 منتشر شد و بلافاصله بعد از انتشارش در ردیف پرفروش‌‌ترین رمان‌های آلمان، هلند و بلژیک قرار گرفت و بار دیگر در 2008 پس از مرگ کلاوس به جمع کتاب‌های پرفروش اروپا پیوست. منتقدین ادبی اروپا، «اندوه بلژیک» را یکی از شاهکارهای ادبی‌تاریخی و جاودانه آثار کلاسیک جهان برشمرده‌اند و این رمان را با «طبل حلبی» گونتر گراس نویسنده آلمانی و برنده نوبل ادبیات مقایسه کرده‌اند. کلاوس سرشناس‌ترین نویسنده بلژیک در عرصه بین‌المللی، در طول زندگی پربار خود بیش از بیست رمان نوشت. این نویسنده، در آخرین سال‌های زندگی‌اش به بیماری آلزایمر مبتلا شد و در 2008 در سن 78 سالگی درگذشت. مرگ کلاوس یک‌بار دیگر نام وی و رمان «اندوه بلژیک» را بر سر زبان‌ها انداخت، و موجب شد تا بار دیگر این رمان بر صدر پرفروش‌های اروپا قرار بگیرد؛ تاجایی‌که نشریات معتبری چون لوموند و فیگاروی فرانسه به ستایش این رمان قلم زدند: اندوه بلژیك، یك رمان بی‌مانند با تمام ویژگی‌های یك رمان كلاسیك است، كه باید آن را خواند.
